Βιβλιοθεραπεία

Ένα βιβλίο εκτός από το κοινότυπο "παράθυρο στον κόσμο", ωφελεί και την υγεία μας. Δεν είναι μόνο "παρέα" ή "φίλος", είναι και "γιατρός" για τον αναγνώστη. Πέρα από τη γνωστική του αξία, επιδρά στον οργανισμό, στον εγκέφαλο, στην καρδιά και στο αναπνευστικό σύστημα. Διαβάζοντας μπορεί κανείς να ξεχάσει έστω και προσωρινά τα καθημερινά του προβλήματα, να χαλαρώσει και να επηρεαστεί η συναισθηματική του κατάσταση.

Μερικά από τα οφέλη του διαβάσματος:

1. Μειώνει το άγχος και βελτιώνει τη διάθεση. Το διάβασµα είναι πολύ πιο χαλαρωτικό από τη µουσική ή µια βόλτα. Σε πρόσφατη αµερικανική δηµοσκόπηση, τα 2/3 των ερωτηθέντων στο ερώτηµα «γιατί διαβάζουν;» απάντησαν ότι θέλουν να ξεχάσουν τις καθηµερινές τους έγνοιες. Στο πλαίσιο του βρετανικού συστήµατος υγείας, το διάβασµα βιβλίων είναι µέρος της θεραπείας των ψυχικά ασθενών, σε µια προσπάθεια να µειωθεί το άγχος, η κατάθλιψη και η αποµόνωσή τους.

2. Προστατεύει από το έµφραγµα. Σύµφωνα µε έρευνα του Πανεπιστηµίου του Σάσεξ, 6 λεπτά ανάγνωσης ενός βιβλίου την ηµέρα, είναι αρκετά για να αποφύγει κάποιος το έµφραγµα!

3. Βοηθά στην ανάρρωση άτοµα που έχουν υποστεί εγκεφαλικό. Όπως υποστηρίζουν οι επιστήµονες, όσοι «βιβλιοφάγοι» έχουν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο, παρουσιάζουν πιο γρήγορη και θεαµατική βελτίωση.

4. Ενισχύει την µνήµη και µας προφυλάσσει από την άνοια. Ερευνητές της «Μayo Clinic» διατείνονται πως οι µεσήλικοι που αφιερώνουν χρόνο στο διάβασµα, έχουν 40% µικρότερο κίνδυνο να εµφανίσουν εξασθένηση της µνήµης τους ή Αλτσχάιµερ. Το βιβλίο εµποδίζει τα εγκεφαλικά κύτταρα να πεθάνουν, άρα οι βιβλιοφάγοι προστατεύονται από την άνοια.

5.Εκτός από τη µνήµη, το διάβασµα βελτιώνει επίσης τη γνωστική και τη µαθησιακή ικανότητα. Το µυαλό είναι σαν τους µύες, λένε οι επιστήµονες. Όσο πιο πολύ το γυµνάζει κανείς λοιπόν, τόσο το καλύτερο. Το διάβασµα διατηρεί τον εγκέφαλο φρέσκο και αναζωογονηµένο καθ’ όλη τη διάρκεια της ηµέρας. Σε νευροβιολογικούς όρους, άλλωστε, το διάβασµα συνιστά µια εγκεφαλική δραστηριότητα, πολύ πιο απαιτητική, από ό,τι η οµιλία ή η επεξεργασία µιας εικόνας.

Ήδη στη Βρετανία λειτουργούν περισσότερα από 50 κέντρα βιβλιοθεραπείας, όπου η μέθοδος εφαρμόζεται σε ολιγομελή γκρουπ που δεν ξεπερνούν τα 10 άτομα το καθένα. Σε αυτά συμμετέχουν άνθρωποι με διαφορετικό μορφωτικό και κοινωνικό υπόβαθρο, αλλά και με διαφορετικά προβλήματα : μαθησιακές δυσκολίες, Αλτσχάιμερ, ψυχικές διαταραχές, εξάρτηση από ναρκωτικές ουσίες, καρκίνο, κ.ά.

Φυσικά το διάβασμα δεν είναι ευεργετικό μόνο για τους ενήλικες, αλλά και για τα παιδιά. Η αγχολυτική δράση του αφορά εξίσου και στα παιδιά. Με τα κατάλληλα βιβλία, µάλιστα, οι ειδικοί εκτιµούν ότι ένα παιδί µπορεί να ξεπεράσει ακόµη και τραυµατικές εµπειρίες, όπως το διαζύγιο των γονιών του ή την απώλεια ενός αγαπηµένου του προσώπου. Εκτός από «παρηγοριά», άλλωστε, τα βιβλία προσφέρουν και χρήσιµες πληροφορίες, που βοηθούν ένα παιδί να καταλάβει ή να αποδεχθεί τις καταστάσεις που βιώνει.

Κατά την ανάγνωση ενός βιβλίου τα παιδιά περνούν από κάποια στάδια. Αρχικά ταυτίζονται με κάποιον από τους ήρωες του βιβλίου, είτε είναι πραγματικοί είτε φανταστικοί. Στη συνέχεια ταυτίζονται συναισθηματικά με τους ηρώες και κατά κάποιον τρόπο βιώνουν και τα ίδια την ιστορία που διαβάζουν. Η τάυτιση με τον ήρωα τα κάνει να προσπαθούν και εκείνα να σκεφτούν λύση σε κάποιο πρόβλημα ή να χαρούν με ένα γεγονός ή να κρίνουν αν κάποια απόφαση ή συμπεριφορά είναι σωστή. Με την ανάγνωση μπορούν να "ξεκλειδώσουν" και να εκφραστούν συναισθήματα και να ελευθερωθούν εσωτερικές εντάσεις, καθώς βλέπουν άλλα παιδιά να βιώνουν παρόμοιες καταστάσεις με εκείνα. Μπορούν να πετύχουν μια εσωτερική αλλαγή ή απλά να αποδράσουν από την καθημερινότητα. Υπάρχουν παιδικά λογοτεχνικά βιβλία που πραγματεύονται διάφορα θέματα, όπως την υιοθεσία, το διαζύγιο, τα οικογενειακά προβλήματα, την αισιόδοξη στάση στη ζωή, το θάνατο ή την απουσία αγαπημένων προσώπων, τις οικογενειακές σχέσεις, τα προβλήματα υγείας, τις φοβίες, την παιδική κακοποίηση, τη σχολική ζωή, την εφηβεία, τη ζήλεια ανάμεσα στα αδέρφια, τα ναρκωτικά, τη νευρική ανορεξία, την παχυσαρκία, τη φιλία και πολλά άλλα θέματα.

Ακόμα και στα μωρά πρέπει να διαβάζουμε βιβλία. Διαβάζοντας δυνατά στο µωρό, όσο µικρό κι αν είναι, αρχίζει κι αντιλαµβάνεται την έννοια της επικοινωνίας. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, τα παιδιά πριν κλείσουν τον πρώτο χρόνο ζωής τους, έχουν μάθει όλους τους ήχους που θα χρησιμοποιήσουν αργότερα για να σχηματίσουν λέξεις. Όσο πιο πολλά λοιπόν ακούει από μικρό. τόσο πιο καλά θα μάθει να μιλάει. Επίσης, όταν ακούνε κάποιν να διαβάζει, αντιλαμβάνονται από τον τόνο της φωνής και τις εκφράσεις τα συναισθήματα που προκαλούνται και αυτό είναι πολύ σημαντικό και για την κοινωνική και συναισθηματική του ανάπτυξη.