Η δυσλεξία δεν είναι εμπόδιο στην πρόοδο

Το άρθρο επιμελήθηκε η κ Κατερίνα Φίλη,  εκπαιδευτικός ΠΕ70 Ειδικής Αγωγής, ΜASTER Παιδαγωγικής.

Συχνά διαβάζουμε στις βιογραφίες σπουδαίων ανθρώπων των γραμμάτων και της επιστήμης ότι ήταν μέτριοι ή κακοί μαθητές με προβλήματα συμπεριφοράς. Είναι δυνατόν, αναρωτιέται κανείς ένας κακός μαθητής να είναι ταυτόχρονα ένα από τα μεγαλύτερα « μυαλά» του 20^ου αιώνα;

Και όμως, μέχρι πριν μερικά χρόνια, όταν ένα παιδί παρουσίαζε προβλήματα στην ανάγνωση, το συλλαβισμό και την ορθογραφία, θεωρούνταν ότι είχε περιορισμένες διανοητικές ικανότητες και έμπαινε με αυτό τον τρόπο στο περιθώριο της τάξης. Οι χαρακτηρισμοί τεμπέλης, χαζός, άτακτος, απροσάρμοστος τον συνόδευαν στα μαθητικά του χρόνια. Σήμερα ξέρουμε πλέον ότι οι μαθησιακές αυτές δυσκολίες, που αποτέλεσαν αιτία τόσο μεγάλων παρεξηγήσεων και είναι γνωστές με το γενικό ορο δυσλεξία, δεν έχουν καμία σχέση με τις διανοητικές ικανότητες ενός παιδιού.

Διάσημοι δυσλεκτικοί

Πριν δούμε όμως τι είναι δυσλεξία, θα ήταν πολύ χρήσιμο να γνωρίσουμε μερικούς διάσημους δυσλεκτικούς. Γνωστότερος από όλους είναι ο Αλβέρτος Αϊνστάιν, που από κακός μαθητής, έγινε ένας από τους μεγαλύτερους φυσικούς που ανάδειξε την ανθρωπότητα. Ενας μεγάλος εφευρέτης, ο Τόμας Εντισον, έλεγε ότι ο πατέρας του τον θεωρούσε ηλίθιο και σχεδόν το είχε πιστέψει και ο ίδιος. Η Αγκάθα Κρίστι, η πιο πολυδιαβασμένη συγγραφέας, που δυσκολευόταν αφάνταστα όπως παραδεχόταν κι η ίδια με την ορθογραφία, ενώ ο Τον Κρουζ, ο γνωστός αυτός ηθοποιός, έχει δηλώσει ότι ως μαθητής ήταν δυσλεξικός και οι συμμαθητές του τον πείραζαν συνέχεια εξ ‘ αιτίας αυτού του προβλήματος.

Τα παραδείγματα αυτά αρκούν για να μας δείξουν ότι η δυσλεξία δεν έχει σχέση με την εξυπνάδα και τις πνευματικές δυνατότητες του ατόμου. Πολύ περισσότερο, δεν αποτελει εμπόδιο στο να πραγματοποιήσει ένας ανθρωπος τα όνειρα και τις φιλοδοξίες του.

Τι είναι δυσλεξία;

Παρόλο που πολλοί επιστημονικοί κλάδοι, όπως η νευρολογία, η ψυχολογία κα ιη παιδαγωγική έχουν ασχοληθεί με την κατάσταση αυτή, μέχρι σήμερα δεν έχει δοθεί ένας ακριβής ορισμός της δυσλεξίας, ούτε έχουν βρεθεί οι αιτίες που την προκαλούν. Σε γενικές γραμμές θα μπορούσαμε να ορίσουμε τη δυσλεξία σαν μια μαθησιακή δυσκολία που αφορά στην εκμάθηση της ανάγνωσης και της γραφής, παρόλο που ο μαθητής έχει τις νοητικές ικανότητες, αλλά και τις κοινωνικές εμπειρίες που είναι απαραίτητες.

Οι δυσλεξικοί μαθητές έχει διαπιστωθεί ότι έχουν συχνά υψηλό δείκτη νοημοσύνης, προέρχονται από όλα τα κοινωνικά στρώματα και κατά κανόνα από αρμονικές οικογένειες, χωρίς προβλήματα σχέσεων μεταξύ των μελών τους.

Φαίνεται λοιπόν ότι η δυσλεξία οφείλεται σε κάποιες ιδιαιτερότητες που παρουσιάζει η εγκεφαλική λειτουργία. Ο εγκέφαλος των δυσλεξικών ατόμων λειτουργεί θα λέγαμε με διαφορετικό τρόπο, κάτι που δεν αποτελεί πάντα μειονέκτημα, αντίθετα σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να αποδειχτεί πλεονέκτημα.

Δε φταίνε οι δυσλεκτικοί μαθητές, αλλά το σχολείο!

Τα αίτια της σχολικής αποτυχίας των δυσλεξικών μαθητών οφείλονται καθαρά στον τρόπο λειτουργίας του σχολείου και γενικά του εκπαιδευτικού συστήματος. Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν στην ορθογραφία και στην ανάγνωση έχουν ως αποτέλεσμα να γίνονται αντικείμενο πειραγμάτων από τους συμμαθητές τους, ενώ και η αντιμετώπισή τους από μερικούς δασκάλους και καθηγητές, μέχρι πριν μερικά χρόνια τουλάχιστον, δεν ήταν η καλύτερη. Συχνά λοιπόν ο δυσλεξικός μαθητής απομονώνεται, ή αντίθετα γίνεται δύστροπος και άτακτος, προσπαθώντας με αυτόν τον τρόπο να τραβήξει την προσοχή των άλλων, ενώ ταυτόχρονα έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Η αντιμετώπιση των δυσλεκτικών μαθητών στην εκπαίδευση όσο περνούν τα χρόνια βελτιώνεται σημαντικά, αφού πλέον οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς έχουν πολύ καλύτερη ενημέρωση σε σχέση με παλαιότερα.

Xαρακτηριστικές εκδηλώσεις της Δυσλεξίας

Είναι πολύ σημαντικό να αναγνωριστούν όσο το δυνατόν πιο νωρίς τα πρώτα συμπτώματα της δυσλεξίας, ώστε να πάρουμε τα κατάλληλα μέτρα για να την αντιμετωπίσουμε. Ο δυσλεξικός μαθητής:

·    Μπερδευει κατά την ανάγνωση ή τη γραφή γράμματα με αριθμούς ( ε αντί για 3) ή τις λέξεις και κάνει αντιμεταθέσεις, παραλείψεις ή προσθήκες γραμμάτων ή συλλαβών στην ίδια λέξη ( πότι αντί για τόπι).

·     Τα γραπτά του είναι δυσανάγνωστα γεμάτα περίεργα λάθη.

·       Εχει δυσκολίες στην αντιγραφή κειμένων, παραπονιέται για πονοκεφάλους  στην προσπάθεια κατανόησης ενός κειμένου και έχει δυσκολίες στο να εκφράσει τις σκέψεις του.

·    Στα μαθηματικά αντιμετωπίζει προβλήματα, μετρά με τα δάκτυλα, πολλές φορές ξέρει τις απαντήσεις, αλλά δεν μπορεί να τις γράψει.

·   Μαθαίνει μέσα από την εμπειρία και το πείραμα, ενώ δυσκολεύεται να θυμηθεί πράγματα που δεν εχει βιώσει.

·  Συχνά παρουσιάζει πρόβλημα συντονισμού στις κινήσεις και δυσκολία στους λεπτούς χειρισμούς.

·       Είναι άριστος στη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών.

Ο ρόλος των γονιών

Από τη στιγμή που το παιδί παρουσιάσει με την είσοδο του στο σχολείο μαθησιακές δυσκολίες, οι οποίες δεν οφείλονται  σε κάποιο οργανικό πρόβλημα ( στην όραση ή στην ακοή) , οι γονείς πρέπει να αναζητήσουν άμεσα την καθοδήγηση ενός ειδικού, χωρίς να πανικοβληθούν και χωρίς βέβαια να καταφύγουν σε σπασμωδικές κινησεις.

Ο ρόλος των δασκάλων επίσης είναι ιδιαίτερα σημαντικός και θα πρέπει οι γονείς να ζητήσουν τη συνεργασία τους. Ποτέ δεν είναι αργά  για να βοηθηθεί ένας δυσλεξικός. Οσο πιο νωρίς βέβαια τόσο το καλύτερο. Ακόμα και αν διαγνωστεί το πρόβλημα στην εφηβεία, μία περίοδο με έντονες ψυχολογικές διακυμάνσεις, η επιβράβευση και τα καλά αποτελέσματα θα αποτελέσουν πολύτιμη βοήθεια για τον έφηβο.

Πώς μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν

Η βοήθεια που μπορούν να προσφέρουν οι γονείς είναι ανεκτίμητη και πρέπει να στοχεύει στην ενίσχυση των δεξιοτήτων στις οποίες ο δυσλεξικός μαθητής υστερεί. Οι γονείς θα πρέπει να επιστρατεύσουν όλη την υπομονή , αλλά και την εφευρετικότητά τους προκειμένου να βοηθήσουν το παιδί τους. Θα πρέπει να ασχοληθούν μαζί του, να βρουν τα ενδιαφέροντα του παιδιού και να το προτρέψουν να ασχοληθεί μαζί τους, χωρίς βέβαια να γίνονται κουραστικοί και να ταλαιπωρούν το παιδί με πράγματα που δεν κινούν το ενδιαφέρον τους. Πάνω από όλα όμως οι γονείς θα πρέπει να δείχνουν  την αγάπη και το ενδιαφέρον τους και να μην απογοητεύονται όταν οι προσπάθειές τους δεν έχουν τα αποτελέσματα που περιμένουν. Αυτά είναι σίγουρο πως θα έρθουν, αρκεί να συνεχίσουν να βοηθούν το παιδί τους.

Γκρεμίστε το μύθο!

«Από τις πιο παρεξηγημένες καταστάσεις , η δυσλεξία ήταν και είναι για μερικούς ένδειξη περιορισμένης νοητικής ικανότητας. Αυτό δεν ισχύει ούτε στο ελάχιστο και απόδειξη είναι ότι σε εποχές που δεν υπήρχε η ανάλογη γνώση, πολλοί δυσλεξικοί έγιναν αυθεντίες στον τομέα με τον οποίο ασχολήθηκαν.

Αν το παιδί παρουσιάζει πρόβλημα δυσλεξίας, όχι μόνο δεν πρέπει να απογοητευθείτε, αλλά αντίθετα θα πρέπει να πάρετε την κατάσταση στα χέρια σας και να βοηθήσετε το παιδί σας να ξεπεράσει τις όποιες δυσκολίες αντιμετωπίζει. Σίγουρα, θα σας κάνει κάποια μέρα περήφανους».

(http://www.dyslexia.gr , http://www.e-nter.net)